vrijdag 15 februari 2013

De castraat van Joyce Poole: historische jongerenroman ook interessant voor volwassenen


Tot zo’n 200 jaar geleden mochten vrouwen niet zingen in de kerk of op een podium. Men maakte gebruik van sopranisten om tijdens een mis of optreden toch te kunnen luisteren naar de hoge stemmen in een muziekstuk. Sopranisten waren mannen die als jongen waren gecastreerd, vlak voor ze de baard in de keel kregen. Ze behielden hun hoge stem, hun lichaam en gezicht bleven onbehaard, maar ze werden wel een stuk langer dan de mensen om hun heen en kregen een typisch gezicht. De castraten namen een bijzondere plek in de samenleving in, omdat ze nooit kinderen konden verwekken en vanwege hun opvallende uiterlijk.

Joyce Pool heeft haar historische jeugdroman De castraat gesitueerd in Italië rond 1700, en beschrijft hierin het leven van Angelo Montegne. Deze jongen is gezegend met een engelachtige stem. Ondanks zijn nederige afkomst, hij is de zoon van een leerlooier, wordt hij aangenomen op een vooraanstaand conservatorium in Florence. De prijs die hij hiervoor heeft moeten betalen is hoog. Vlak voordat zijn opleiding begint wordt hij op pijnlijke wijze gecastreerd door de barbier in zijn geboortestand Fiesole. Op het conservatorium krijgt hij samen met andere castraten een gedegen opleiding. Ze verblijven met z’n allen in een internaat. De castraten treden geregeld op tijdens kerkdiensten, en bij rijke edelen. Het is een lucratieve handel voor de monniken van het conservatorium. Ze verdienen veel geld met de optredens van de jongens tijdens dodenwaken en begrafenisplechtigheden. De rijke edelen willen de jongens er graag bij hebben vanwege de engelachtige, in de oren van sommigen zelfs goddelijke, stemmen. Angelo komt op deze manier terecht in het huis van een vooraanstaand en machtig edelman die in meer dan alleen zijn stem is geïnteresseerd. Het dwingt Angelo na te denken over zijn lot en zijn leven, want de edelman biedt hem een gouden toekomst buiten het conservatorium. Ook deze toekomst heeft een hoge prijs, en het is maar de vraag of Angelo deze wil betalen.

Joyce Pool is er goed in geslaagd de gevoelens van Angelo geloofwaardig en overtuigend neer te zetten. Ze heeft zich hiervoor goed verdiept in de heersende mentaliteit en ideeën begin 18e eeuw in Italië. Angelo is hierdoor een echte 18e eeuwse jongen geworden in plaats van een uit de 21e eeuw. Dit blijkt onder meer uit zijn gedachten over zijn afkomst en zijn wensen voor de toekomst.
Niet alleen Angelo en zijn gevoelens doen realistisch aan, hetzelfde geldt voor de setting. Joyce Pool beschrijft de steden en haar inwoners levendig, en laat zien hoe het eraan toeging in die tijd.
Een ander punt dat ze goed naar voren brengt is de tweeslachtigheid van de Rooms Katholieke kerk. Enerzijds gericht op God en de nadruk op gehoorzaamheid aan strenge regels, zoals het celibaat voor de sopranisten, aan de andere kant is er echter de grenzeloze hebzucht. De sopranisten hebben allemaal een bindend contract getekend, dat niet opgebroken mag worden. In ruil voor veel geld is er echter veel mogelijk.
De castraat is een historische roman, bedoeld voor jongeren. Desondanks zullen ook volwassenen er plezier aan beleven. Voor hen is het vooral interessant om de ontwikkeling van Angelo te volgen. Van jongen die het allemaal over zich heen laat komen tot man die zijn lot en leven in eigen hand neemt.
Joyce Pool heeft een schijfstijl die haar doelgroep zeker zal aanspreken. Strak en zonder al te veel franje, zodat het verhaal gemakkelijk te volgen is. Waar nodig legt ze beknopt en bondig het een en ander uit, zonder dat dit het verhaal vertraagt, of dat het belerend wordt. Fantastisch dat Joyce Pool voor De castraat een thema en tijd heeft gekozen, die nog niet zo vaak zijn beschreven in historische romans (voor jongeren). Zo wordt het boek ook interessant voor wat meer historische onderlegde lezers.
Deze lezer heeft in de jaren ’80 en ’90 vele prachtige historische jeugdromans gelezen van uitgeverij Lemniscaat. De castraat past prima in het rijtje van de geweldige boeken van Thea Beckman en Simone van der Vlugt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten